Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2023 r. (II PSKP 31/22) roszczenia pracownika z art. 67 zdanie drugie k.p. w związku z art. 56 § 1 k.p. mogą być determinowane zastosowaniem wobec pracownika nierównego traktowania i dyskryminacji (art. 112 k.p. i art. 113 k.p.). Oznacza to, że dyskryminujące albo „nierównościowe” niezaproponowanie pracownikowi dalszego zatrudnienia otwiera po stronie pracownika prawo do dochodzenia roszczeń z art. 56 § 1 k.p.
M.S. i M.K., byli pracownicy służby cywilnej, wnieśli o odszkodowanie po wygaśnięciu ich stosunku pracy w wyniku zmian w Krajowej Administracji Skarbowej. Powodowie twierdzili, że nieprzedstawienie im nowych warunków zatrudnienia naruszało zasadę równego traktowania, powołując się na porozumienie Szefa KAS ze związkiem zawodowym. Sprawa trafiła do Sądu Najwyższego.
Sąd Najwyższy wskazał, że w kwestii zbiegu odpowiedzialności odszkodowawczej pracodawcy za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu oraz z tytułu wadliwego rozwiązania stosunku pracy, Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 kwietnia 2021 r., II PSKP 17/21, przypomniał, że odpowiedzialność pracodawcy unormowana w art. 45 i nast.k.p. (w odniesieniu do wypowiedzenia umowy o pracę) oraz art. 56 i nast.k.p. (w odniesieniu do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia), jest odpowiedzialnością kontraktową. Dla oceny zachowania pracodawcy w aspekcie naruszenia zakazu równego traktowania w zatrudnieniu istotne jest to, czy do podjęcia przez pracodawcę działań prowadzących do ustania stosunku pracy doszło z powodu posiadania przez pracownika cech lub właściwości wymienionych przykładowo w art. 183a § 1 k.p., a więc z przyczyn uznanych za dyskryminujące i z tego względu zakazanych (art. 183b § 1 pkt 1 k.p.). O ile zatem w przypadku wadliwego rozwiązania umowy o pracę z powodu jego niezasadności lub naruszenia przez pracodawcę przepisów o wypowiadaniu lub rozwiązywaniu umów z przyczyn niestanowiących zakazanych kryteriów podstawę roszczeń pracownika stanowią wyłącznie przepisy regulujące zakres jego uprawnień z tego tytułu, to jednoczesne naruszenie przez pracodawcę zakazu dyskryminacji, prowadzące do rozwiązania stosunku pracy z uwagi na zastosowanie zakazanej przez ustawę przyczyny, rodzi po stronie pracownika odrębne roszczenie odszkodowawcze określone w art. 183d k.p. Funkcją tego świadczenia jest między innymi wyrównanie szkody majątkowej i szkody na osobie pracownika, wobec którego pracodawca dopuścił się dyskryminacji, co pozwala również na pełne wyrównanie szkody, spowodowanej rozwiązaniem stosunku pracy jako następstwa naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu (art. 183b § 1 pkt 1 k.p.).
